Tội cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, cản trở ly hôn tự nguyện là hành vi của một người cố ý vi phạm nguyên tắc hôn nhân tự nguyện bằng cách hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải hoặc bất kỳ thủ đoạn nào khác mặc dù trước đó đã bị xử phạt hành chính về một trong những hành vi này nhằm ép người khác phải kết hôn, duy trì hôn nhân hoặc ly hôn trái với sự tự nguyện của họ.
I. Cơ sở pháp lý
Bộ luật hình sự 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017.
“Điều 181. Tội cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, cản trở ly hôn tự nguyện
Người nào cưỡng ép người khác kết hôn trái với sự tự nguyện của họ, cản trở người khác kết hôn hoặc duy trì quan hệ hôn nhân tự nguyện, tiến bộ hoặc cưỡng ép hoặc cản trở người khác ly hôn bằng cách hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải hoặc bằng thủ đoạn khác, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 03 năm”.
II. Cấu thành tội phạm
1. Khách thể của tội phạm
Tội cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, cản trở ly hôn tự nguyện xâm phạm quyền được kết hôn hoặc duy trì hôn nhân hoặc ly hôn của một người theo đúng nguyện vọng của mình.
2. Mặt khách quan
Hành vi cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, cản trở ly hôn tự nguyện có thể được thực hiện bằng nhiều thủ đoạn khác nhau như hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải,… Trong đó, hành hạ, ngược đãi có thể được hiểu là thường xuyên đánh đập (có thể không gây thương tích), giam hãm, bắt nhịn ăn, nhịn uống, bắt chịu rét, nhiếc móc, làm nhục,…; Uy hiếp tinh thần là đe dọa sẽ gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, tài sản hoặc lợi ích thiết thân của người bị đe dọi làm cho người đó có căn cứ để lo sợ thực sự mà phải chịu khuất phục như đe dọa sẽ đốt nhà, giết người thân, tiết lộ bí mật đời tư của người bị đe dọa, bố mẹ, con cái hoặc người thân trong gia đình, đe dọa sẽ tự tử, bỏ nhà ra đi,…; Yêu sách về của cải là việc đòi hỏi giá trị về vật chất một cách quá đáng, không khoan nhượng; còn thủ đoạn khác có thể là chia rẽ hoặc lừa gạt khiến một hoặc cả hai bên nam nữ đành phải kết hôn, ly hôn hoặc duy trì hôn nhân trái với sự tự nguyện của họ.
Hành vi cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, cản trở ly hôn tự nguyện trước đó đã bị xử phạt hành chính theo quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính xong vẫn tiếp tục được chủ thể thực hiện. Đây là dấu hiệu quan trọng để phân biệt hành vi là tội phạm hay chỉ là vi phạm pháp luật khác.
Ngoài ra, hậu quả của tội phạm tuy không phải là dấu hiệu bắt buộc định tội nhưng có ý nghĩa quan trọng trong việc quyết định hình phạt.
3. Mặt chủ quan
Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý. Mục đích phạm tội là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm, theo đó chủ thể thực hiện hành vi với mục đích cưỡng ép người khác kết hôn, ly hôn trái với sự tự nguyện của họ, cản trở việc duy trì hôn nhân tự nguyện, tiến bộ hoặc cản trở việc ly hôn tự nguyện.
4. Chủ thể của tội phạm
Bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự và đủ 16 tuổi trở lên đều có thể trở thành chủ thể của tội phạm này. Trên thực tế thì đa số chủ thể thường có mối quan hệ nhất định đối với người bị hại như quan hệ huyết thống, nuôi dưỡng, công việc,… và người bị hại thường có sự lệ thuộc nhất định vào những người này.
5. Về hình phạt
Tội phạm có một khung hình phạt duy nhất là cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 03 năm.
Mọi vướng mắc, quý khách hàng có thể liên hệ với chúng tôi để được tư vấn, giải đáp hoặc hỗ trợ về pháp lý.
Rất hân hạnh được phục vụ Quý khách hàng.
Trân trọng!
CÔNG TY LUẬT MINH LÊ
